Hipoterapia - Terapia z udziałem koni
Hipoterapia
Hipoterapia, nazywana również terapią wspomaganą udziałem koni, jest formą terapii wykorzystującą interakcję z tymi pięknymi i łagodnymi zwierzętami do celów rehabilitacyjnych oraz rozwojowych. Hipoterapia jest nieoceniona przy leczeniu osób z dysfunkcjami fizycznymi, emocjonalnymi oraz rozwojowymi. W świecie koni możesz przełamać lęki i pokonać własne słabości dzięki przebywaniu w towarzystwie tych pięknych zwierząt, obcowanie z nimi, dotykanie, a także poruszanie się na ich grzebiecie.
Hipoterapia opiera się na wykorzystaniu ruchu tego majestatycznego zwierzęcia jako „przedmiotu” terapeutycznego. Koń, poprzez swój rytmiczny i powtarzalny ruch, imituje ludzki chód, co stymuluje odpowiedzi na ów ruch w ciele jeźdźca. Osoba biorąca udział w terapii siedzi na koniu, co wymaga od niej stabilizacji tułowia oraz zachowania równowagi, to z kolei aktywuje wiele grup mięśniowych. Terapia odbywa się pod nadzorem wykwalifikowanego terapeuty hipoterapii, który dostosowuje zajęcia do indywidualnych potrzeb pacjenta, nadzorując zarówno bezpieczeństwo, jak i skuteczność terapii.
Potężne zwierzę może być „stanowiskiem” terapeutycznym
Koń może zastępować materac (szeroki zad)
Terapeutyczną piłkę, lub wałek (kłoda)
Klin (szyja)
Drabinkę do podciągania (grzywa)
Drabinkę do podciągania (grzywa)
Idąc stępem wprowadza pacjenta leżącego na nim na brzuchu – w ruchy zbliżone do pełzania. Pacjenta opartego na łokciach i kolanach – w ruchy zbliżone do czworakowania, pacjenta siedzącego – w ruchy zbliżone do chodzenia. Nie ma innego “przyrządu”, który byłby tak uniwersalny. Siedząc na koniu łatwiej opanować pojęcia przestrzenne, schemat własnego ciała, nauczyć się liczyć do czterech (patrz nogi konia), wymawiać trudne głoski oraz wyrazy.
Koń zmniejsza spastyczność mięśni
Uszkodzenie ośrodkowego układu nerwowego może spowodować wzmożone napięcie mięśni (spastyczność), szczególnie kończyn górnych i dolnych. Podstawowym warunkiem usprawniania jest obniżenie spastyczności. Podczas hipoterapii dzieje się to automatycznie i jest możliwe dzięki:
rozgrzaniu mięśni (temperatura ciała konia jest wyższa od temperatury ciała ludzkiego),
rytmicznemu kołysaniu w stępie,
przeciwstawnym skrętom biodra-barki (dysocjacji) spowodowanym ruchem konia,
ułożeniu kończyn dolnych w trójzgięciu i odwiedzeniu podczas dosiadania konia.
Sesja terapeutyczna
W trakcie sesji hipoterapeuta instruuje jak reagować na ruchy konia. Terapia może obejmować pozycje na koniu - siedzenie przodem, tyłem czy nawet leżenie aby stymulować grupy mięśniowe. Terapeuta stosuje ćwiczenia integracji sensorycznej oraz motorycznej, takie jak: łapanie piłki czy wykonywanie określonych zadań rąk podczas jazdy.
Sesje terapeutyczne mogą odbywać się również „przy koniu” zanim pacjent nabierze pewności siebie i swobody w relacji z tym łagodnym ale dużym zwierzęciem.
Wskazania do hipoterapii
Dzieci
Koń pobudza zmysły
Dotyk końskiej sierści, łaskotanie grzywy, rozmaitość kształtów, odgłos kroków, przyjazne parskanie i mile kojarzony zapach stymulują zmysły dotyku, słuchu, wzroku i węchu. Towarzyszy temu ciągłe wytrącanie z równoagi i konieczność jej natychmiastowego odnajdywania, jeżeli nie chcemy zbyt prędko rozstać się z tym bogactwem wrażeń. Czucie głębokie (proprioceptywne) jest stymulowane przez nieustające przeciwstawne bodźce dopływające z mięśni, ścięgien i stawów całego ciała. Wszystko to niezwykle rozwija zaburzoną zdolność równoczesnego odbierania bodźców i ich kojarzenia. Dzięki temu kształtuje się poczucie własnego ciała i orientacji przestrzennej.
Korzyści z Hipoterapii
Stymulacja sensoryczna i motoryczna
Ruch konia przekazuje uczestnikowi zajęć bodźce sensoryczne, które pomagają w procesie integracji sensorycznej.
Poprawa propriocepcji
Jazda na koniu pomaga poprawić świadomość położenia własnego ciała, co jest kluczowe w rehabilitacji wielu schorzeń neurologicznych.
Zwiększenie zakresu ruchu
Osoby z ograniczeniami w poruszaniu się mogą doświadczać poprawy w zakresie ruchu stawów o elastyczności mięśni.
Kompleksowe podejście terapeutyczne
Hipoterapia jest kompleksowym podejściem terapeutycznym, które może przynieść znaczące korzyści dla osób z różnymi potrzebami i ograniczeniami, stając się ważnym elementem ich procesu rehabilitacji lub rozwoju osobistego.
Psychologiczne
Zwiększenie poczucia własnej wartości i niezależności: sukcesy w terapii mogą znacząco wpłynąć na samoocenę uczestnika zajęć.
Redukcja lęku i depresji
Interakcje z koniem oraz terapeutycznym środowiskiem przynoszą ulgę w objawach lęku i depresji.
Rozwój umiejętności komunikacyjnych
Praca z koniem i terapeutami wymaga i wspiera rozwijanie umiejętności werbalnych i niewerbalnych.
Budowanie relacji
Pacjent rozwija specjalną więź z koniem, co może poprawić jego zdolność do budowania relacji z innymi ludźmi.
Dlaczego konie?
Dają wrażenie chodu ludzkiego
Trójwymiarowy ruch grzbietu końskiego w stępie przekazywany miednicy jeźdźca jest identyczny z ruchami miednicy prawidłowo kroczącego człowieka. W tym samym czasie barki oraz luźno zwisające kończyny dolne również zachowują się tak, jak u idącego człowieka. Daje to możliwość nauki chodzenia “bez chodzenia”. Hipoterapia może stanowić pierwszy etap tej nauki, bądź stać się jej przełomowym momentem.
Hamują rozwój wad postawy
Nieprawidłowe, mimowolne odruchy towarzyszące niektórym postaciom mózgowego porażenia dziecięcego utrudniają usprawnianie. Hipoterapia stwarza możliwość stopniowego eliminowania tych automatyzmów dzięki:
- łagodnym, kołyszącym ruchom w stępie,
- dysocjacji biodra – barki oraz trójzgięciu i odwiedzeniu kończyn dolnych,
- unikaniu drażnienia pewnych okolic ciała (np. podeszwy stopy – jazda bez strzemion), unikaniu pewnych ruchów i ułożeń dzięki przestrzeganiu zasady symetrycznego dosiadu, spokojnemu i wyciszającemu prowadzeniu terapii.
Przywracają zaburzone w symetrii mięśnie tułowia
Łagodne, rytmiczne, równomierne kołysanie w stępie, na przemian napina i rozluźnia mięśnie posturalne prawej i lewej strony ciała. Mięśnie napięte i przykurczone ulegają stopniowemu rozluźnieniu i rozciągnięciu. Mięśnie słabszej wiotkiej strony ulegają wzmocnieniu. Dzięki temu po pewnym okresie jazdy stępem w prawidłowym dosiadzie dochodzi do symetrycznej równowagi mięśniowej.
Korygują postawę ciała
Konieczność utrzymania prawidłowego dosiadu zmusza do aktywnego prostowania się. Wzmocnieniu ulegają mięśnie grzbietu, brzucha i obręczy biodrowej. Prowadzi to do zmniejszenia przodopochylenia miednicy. Dzięki wzmocnieniu mięśni kształtuje się nowa, prawidłowa postawa ciała.
Zapobiegają przykurczom i ograniczeniom ruchomości w stawach
Wspomniany łańcuch ruchów “grzbiet konia – miednica – kręgosłup – barki, kończyny jeźdźca” uruchamia rytmicznie i łagodnie kolejno wszystkie mięśnie i stawy. Hipoterapia i jazda konna zmniejsza przede wszystkim przykurcze przywodzicieli ud i ograniczenia ruchomości obręczy biodrowej.
Zwiększają możliwości lokomocyjne
Osoby niepełnosprawne cierpią na ogół z powodu ograniczonych możliwości ruchowych. Siedząc na koniu, popędzając go pracą bioder, kręgosłupa – odbierają wrażenie prawidłowego chodu i mogą go ćwiczyć. Koń oddaje do dyspozycji osoby niepełnosprawnej swoje cztery, zdrowe nogi stwarzając tym samym nieograniczone możliwości lokomocyjne. Takie przeszkody jak odległość, nierówność terenu, piasek czy woda przestają istnieć. Jest to przeżycie piękne i niezapomniane.
Łagodnie usprawniają ruchy człowieka
Jest to możliwe dzięki jego specyficznej budowie i łagodnemu oddziaływaniu ruchu konia w stępie. W hipoterapii istnieje cały szereg odpowiednich ułożeń, podporów i technik asekuracji, regulujących stopień uruchamiania, wysiłku i bodźcowania organizmu. Dzięki temu hipoterapię można zaoferować nawet pacjentom ze znacznymi deficytami fizycznymi i psychicznymi.
Są źródłem bodźców równoważnych
Hipoterapia daje nieograniczone możliwości stopniowania i różnicowania bodźców równoważnych. Dzięki przyspieszeniom poziomym i pionowym: kołysaniu, zmianom kierunku jazdy, zatrzymaniu się, ruszaniu, przyspieszaniu i zwalnianiu tempa jazdy, zastosowaniu specjalnych ułożeń, odpowiednich ćwiczeń i zabaw – ruch konia staje się potężnym generatorem bodźców równoważnych.
Uaktywniają
Rytmiczne pobudzające ruchy towarzyszące jeździe konnej wzmagają wydzielanie hormonów, (szczególnie adrenaliny) stymulujących układ wegetatywny. Następuje wyraźny wzrost aktywności ruchowej, koncentracji uwagi i dobrego samopoczucia. Ma to szczególne znaczenie w terapii osób niepełnosprawnych.
Usprawniają pracę organów wewnętrznych
Dzięki stymulacji układu hormonalnego i wegetatywnego, jazda konna poprawia krążenie, oddychanie, pracę jelit a nawet pracę układu odpornościowego. Działanie to jest szczególnie aktywne podczas jazdy stępem.
Mobilizują
Kontakt z koniem, poddanie się jego łagodnym, kołyszącym ruchom sprzyja relaksowi i odprężeniu. Świat widziany z końskiego grzbietu jest większy i piękniejszy. Obcowanie z tym dużym, imponującym, przyjacielskim zwierzęciem ma wpływ na równoagę emocjonalną i powoduje osłabienie reakcji nerwicowych.
Angażują w terapię
Podczas zajęć z hipoterapii pacjent dzięki aktywizacji i pozytywnemu nastawieniu do współpracy z terapeutą może opanować szereg umiejętności i pojęć. Koń jest pomocny w pracy pedagoga specjalnego, psychologa, logopedy. Obcowanie z koniem i jego otoczeniem nie tylko wzbogaca wiedzę pacjenta o świecie, ale uczy go również samodzielności, odpowiedzialności i współpracy z innymi.
Relaksują
Kontakt z koniem, poddanie się jego łagodnym, kołyszącym ruchom sprzyja relaksowi i odprężeniu. Świat widziany z końskiego grzbietu jest większy i piękniejszy. Obcowanie z tym dużym, imponującym, przyjacielskim zwierzęciem ma wpływ na równoagę emocjonalną i powoduje osłabienie reakcji nerwicowych.
Na co wpływa hipoterapia?
Kodowanie w mózgu prawidłowego wzorca chodu. Podczas ruchu konia w stępie na miednicę siedzącego prawidłowo pacjenta, przenoszony jest wzorzec ruchowy, odpowiadający kolejnym fazom chodu zdrowego człowieka. Częstotliwość przekazywanych pacjentowi trójwymiarowych impulsów, pochodzących z grzbietu końskiego, waha się od 90 do 110 na minutę.
Normalizację napięcia mięśniowego, niezbędną do nauki prawidłowego, czynnego ruchu. Sprzyja temu prawidłowa pozycja przyjmowana przez jeźdźca podczas jazdy, rytmiczny ruch jego ciała, naprzemienne rozluźnianie i napinanie mięśni oraz temperatura konia, która jest o około 1 stopień wyższa od temperatury człowieka.
Doskonalenie równowagi, koordynacji, orientacji w przestrzeni oraz poczucia rytmu. Dla dziecka nie poruszającego się samodzielnie, jazda na koniu (płynny, skoordynowany trójwymiarowy ruch) pozwala na uzyskanie świadomości położenia w przestrzeni własnego ciała, a tym samym zdobywanie doświadczenia ruchu w przestrzeni.
Poprawę stanu psychicznego pacjenta. Poprzez kontakt z żywym zwierzęciem dziecko zyskuje nowego przyjaciela; poznaje jego imię, uczy się współżycia z inną żywą istotą. Koń jest większy od pacjenta, ale jest mu posłuszny, co pozwala dziecku na wzrost odwagi, poczucia sukcesu, a tym samym własnej wartości. Zajęcia, w których dziecko czynnie uczestniczy, wpływają na wzrost koncentracji, samokontroli, pobudzają inicjatywę, dają lepsze zrozumienie własnych możliwości i potrzeb. Jeżeli hipoterapia jest prowadzona fachowo, zajęcia odbierane są jako zabawa.
Zamiast materaca czy piłki
Koń może zastąpić materac (szeroki zad), piłkę, wałek, drabinę do podciągania (grzywa). Dla dziecka ciekawsze jest schylanie się do ucha konia, klepanie go po łopatce czy kładzenie się na plecach na końskim zadzie niż ćwiczenia w sali. Dla niego to zabawa, dla rehabilitanta ćwiczenia fizykoterapeutyczne. Niektórzy zaczynają od rehabilitacyjnych ćwiczeń, a później tak zakochują się w koniach, że zaczynają jeździć indywidualnie.
Kontakt z koniem, ze zwierzęciem pięknym, dużym, imponującym, tajemniczym, a jednocześnie przyjaznym i chętnie współpracującym pozwala na poprawę poczucia własnej wartości kształtowanie poczucia sprawstwa (bycia sprawcą działań) oraz osiąganie coraz większej samodzielności przełamywanie lęku i oporów przed kontaktem z otoczeniem społecznym, zwiększenie motywacji do nawiązywania bliższego kontaktu i poprawy komunikacji ze światem, poprawa zachowań społecznych kształtowanie wrażliwości, odpowiedzialności, opiekuńczości i innych pożądanych zachowań społecznych.
Cennik
Hipoterapia w ramach WWR
Hipoterapia w ramach zajęć WWR jest darmowa. Zapraszamy do szkorzystania z naszej oferty darmowych zajęć WWR dla twojego dziecka.
Usługa komercyjna
Cena za komercyjną hipoterapię wynosi 100zł za 30 minut. Skontaktuj się z nami, aby umówić się na sesję.
100zł / 30 minut